Giới thiệu:
Richard D. Wyckoff, một người được cho là đã không ngừng nghiên cứu về thị trường chứng khoán trong cuộc đời của ông (1873-1934), một nhà đầu tư, đầu cơ và một người tiên phong trong lĩnh vực phân tích kỹ thuật. Trên cơ sở lý thuyết của ông, những nghiên cứu và kinh nghiệm trong cuộc sống thực, Wyckoff đã phát triển một phương pháp kinh doanh đã đứng vững và vượt qua mọi thử thách theo thời gian. Wyckoff bắt đầu với việc đánh giá thị trường tổng thể (Market Analysis) và sau đó đi sâu vào việc tìm những cổ phiếu (Stock Analysis) có lợi nhuận tìm năng.

Wyckoff cho rằng trong thị trường chứng khoán không có gì là dứt khoát. Sau tất cả, giá cổ phiếu được điểu khiểu bởi cảm xúc của con người. Chúng ta không thể mong đợi cùng một mô hình chính xác lặp lại theo thời gian. Tuy nhiên, một mô hình hay hành vi tương tự sẽ lặp lại, và nhà phân tích đồ thị khôn ngoan có thể nắm bắt để có lợi nhuận. Ông đưa 2 quy tắc mà bắt buộc các nhà phân tích đồ thị phải ghi nhớ:

Quy tắc 1: Đừng mong đợi thị trường cư xử một cách chính xác theo cùng một cách hai lần. Thị trường là một nghệ sĩ, không phải là một cái máy. Các tiết mục biểu diễn thường dựa trên một kiểu hành vi cơ bản mà trong đó đã có những sự chỉnh sửa tinh tế, sự so sánh và những phát kiến bất ngờ. Thị trường luôn có triết lý riêng của nó.

Quy tắc 2: Hành vi của thị trường ngày hôm nay chỉ có ý nghĩa đáng kể nếu nó được so sánh với thị trường trong ngày hôm qua, trong tuần trước, tháng trước, thâm chí là năm trước. Thị trường hôm nay phải được so sánh với những gì nó làm trước đây.

Phân tích thị trường (Market Analysis):

Có 4 điểm chính trong phân tích thị trường của Wockoff: xác định xu hướng (trend identification), các mẫu hình đảo chiều (reversal patterns), dự báo giá (price projections) và vị trí trong xu hướng (trend position).

Bắt kịp xu hướng thì đã xem như hoàn thành được một nửa trận chiến vì sự dịch chuyển của chứng khoán được phối hợp cùng xu hướng của thị trường chung. Xu hướng này tiếp tục cho đến khi một đỉnh hoặc một đáy lớn được hình thành. Những người chơi hiếu chiến có thể hành động trước khi các mẫu hình đảo chiều này hình thành, nhưng xu hướng hiện tại không chính thực được xem là đảo ngược cho đến khi giá phá vỡ một mức chông đỡ hay kháng cự quan trọng với mức khối lượng ở mức tốt.

Khi một đỉnh hoặc đáy hoàn tấc, nhà phân tích đồ thị có thể sử dụng đồ thị Point & Figure để dự báo giá, tính toán chiều dài của đợt tăng hoặc giảm. Xu hướng được coi là trưởng thành và chín mùi cho một sự đảo ngược khi giá đi vào vùng mục tiêu đó.

Xu hướng này tiếp tục, nhà phân tích sau đó có thể xác định vị trí của giá trong xu hướng để đảm bảo một tỷ lệ rủi ro/ lợi nhuận khi mở vị thế. Nhà phân tích đồ thị nên tránh mở thêm vị thế mua mới khi thị trường được cho là mua quá mức và cũng tránh mở thêm vị thế bán mới khi thị trường được cho là bán quá mức.

Phân tích cổ phiếu (Stock Analysis):

Sau khi phân tích thị trường chung và thiết lập một khuynh hướng giao dịch, Wyckoff quay sang lựa chọn các cổ phiếu riêng và tập trung vào giao dịch các cổ phiếu có sự hòa hợp (hamony) với xu hướng thị trường chung. Theo đó, phần lớn các cổ phiếu di chuyển trong cùng một xu hướng với thị trường chung. Do đó, Wyckoff tập trung vào các vị thế mua (long) khi chỉ số thị trường đang trong xu hướng tăng và vị thế bán (short) khi chỉ số thị trường đang giảm.

Trước khi đi vào quá trình lựa chọn cổ phiếu cụ thể, ghi nhớ 4 bước giai đoạn của sự biến động giá: tích lũy (accumulation), tăng giá (markup), phân phối (distribution) và giảm giá (markdown). Nhìn chung có 4 bước trong quá trình lựa chọn chứng khoán.

Đầu tiên, các nhà phân tích đồ thị bắt đầu bằng cách lựa chọn một nhóm hoặc một ngành cụ thể có sức mạnh tương đối so với thị trường. Mặc dù thị trường chung chi phối xu hướng của các cổ phiếu, Wockoff hiểu rằng một số nhóm dẫn đắt và một số nhóm thì tụt hậu trên thị trường. Mục tiêu là tìm thấy nhóm nào có sức mạnh tương đối so với thị trường. Chưa có được sự hỗ trợ của máy tính trong thời đại của mình, cách đơn giản mà Wockoff đã làm là so sánh đồ thị giá thực tế để xác định sức mạnh tương đối của một nhóm cổ phiếu.

Nhóm nào giữ được đà tăng (hold up) khi thị trường di chuyển xuống mức thấp mới cho thấy một sức mạnh tương đối so với thị trường và ngược lại.

Thứ 2, tìm kiếm các cổ phiếu có sức mạnh trong nhóm này. Điều này sẽ giúp bạn mua các cổ phiếu có sức mạnh tương đối so với thị trường. Có 3 cách để xác định điều này: (i) cổ phiếu có thể tăng với một tỷ lệ dốc hơn so với index của thị trường; (ii) các cổ phiếu có thể tăng khi index thị trường đi ngang (sideway); (iii) các cổ phiếu có thể tăng hoặc đi ngang (flat) khi thị trường hiệu chỉnh.

Thứ 3, tìm kiếm các tín hiệu bằng cách sử dụng các mẫu hình và khối lượng. Các mô hình mà Wyckoff sử dụng các mô hình giá và khối lượng để tạo ra các tín hiệu cho các cổ phiếu. Các mô hình đầu cơ giá tăng (Bulish) bao gồm các vùng đệm (springboard) gần các vùng chống đỡ, kéo ngược (pullback) và thoái lui 50% và được củng cố với khối lượng cao.

Thứ 4, tính toán rủi ro và lợi nhuận để xác định tính khả thi của một giao dịch. Tính toán các tỷ lệ lợi nhuận tiềm năng và các rủi ro tiềm ẩn để thiết lập các điểm dừng thích hợp. Wyckoff tin rằng một mức lợi nhuận kỳ vọng nên gấp 3 lần mức độ chịu rủi ro, tức là chấp nhận mất 5$ để được 15$ hoặc cao hơn. Wyckoff sử dụng đồ thị Point & Figure để tính toán các mục tiêu giá và lợi nhuận tiềm năng.

Kết luận: 

Richard D. Wyckoff đã trình bày một phương pháp tiếp cận có hệ thống để xác định xu hướng thị trường, lựa chọn các nhóm ngành có sức mạnh tương đối so với index của thị trường và các cổ phiếu mạnh trong nhóm đó. Cách tiếp cận này đã vượt qua nhiều thử thách cũng thời gian, việc áp dụng cho ngày hôm nay, 10 năm hay 50 năm trước là như nhau. Lưu ý rằng cách tiếp cận của Wockoff là một hướng dẫn tổng thể, đó không phải là một môn khoa học chính xác. Các nhà phân tích đồ thị nên thực hiện các đồ thị riêng của mình. Bỏ qua các thông tin cơ bản và các tin tức từ các phương tiện truyền thông. Tập trung vào hành động giá và hãy để cho đồ thị tự nói lên điều cần thiết. (Forget about the fundamentals and financial media. Focus on price action and let the charts speak for themselves).